Deze pagina helpt je om een les te ontwerpen over de selectie- en evaluatiecriteria van bronnen: hoe bepaal je de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van bronnen die je hebt gevonden?
Het sluit aan bij kerndoel 2 van digitale geletterdheid: “de student navigeert doelgericht in het digitale media- en informatielandschap voor het verwerven en verwerken van informatie”.

mediawijsheid
informatievaardigheden
aansluiten bij de leef- en belevingswereld van de leerling/student
gebruikt actuele kennis in de onderbouwing van het handelen

Wat is het?

Wanneer je verschillende resultaten hebt gevonden is het belangrijk om hieruit een selectie te maken. Hiervoor moet je de bronnen (snel) kunnen evalueren op relevantie en betrouwbaarheid.

Waar gebruik je het voor?

Het is belangrijk om niet overweldigd te raken door de schat aan informatie die het internet je kan bieden. Door eerst een snelle scan uit te voeren over je eerste resultaten kun je daarna je bronnen verdiepender evalueren en selecteren. Zo houd je alleen de meest relevante informatie over.

Voorbeelden lesmateriaal / werkvorm

Hieronder vind je verschillende voorbeelden voor werkvormen ter voorbereiding of tijdens de les. Eerst volgen werkvormen over de algemene evaluatie- en selectiecriteria van bronnen, vervolgens volgen er werkvormen voor het selecteren van informatie binnen de bron zelf.

Snelle scan onderzoeksresultaten

Titel en Samenvatting 📄: Lees de titel en eventuele samenvatting of introductie van de bron. Geeft het een indicatie dat het relevant is voor je onderzoeksvraag?
Auteur en Publicatiedatum 🖋️: Is de bron recent? Is de auteur een erkende expert op het gebied?
Bron Type 📚: Is het een academisch artikel, een blogpost, een nieuwsartikel of iets anders? Afhankelijk van je doel kan het ene type bron geschikter zijn dan het andere.
Eerste Indrukken 🤔: Vertrouw op je intuïtie. Als iets er veelbelovend uitziet, markeer het dan voor een diepgaandere evaluatie in de volgende fase.

🌟 Ranking the Stars: Onderwijswebsites Evalueren 🌟

🎯 Doel: Leren hoe je de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van verschillende onderwijswebsites kunt beoordelen.

Stappenplan:

Team Up!🤝: Vorm een team met 3-4 klasgenoten.
Duik in de Websites🌐: Bekijk (bijvoorbeeld) de onderstaande websites en vergelijk ze. Welke lijkt jou het meest betrouwbaar en bruikbaar voor het onderwijs? Kies hierbij een van de categorieën (algemeen of digitale geletterdheid)
Criteria Checklist✅: Terwijl je de websites bekijkt, denk na over wat ze betrouwbaar en bruikbaar maakt. Noteer je gedachten!
Maak je Ranking📊: Als team, maak een ranglijst van de websites. Welke staat bovenaan? En welke onderaan?
Deel & Discussieer🗣️: Elk team deelt hun ranglijst en de redenen voor hun keuzes. Zijn er overeenkomsten of verschillen met andere teams?

Websites om te beoordelen:

Woordwijzer.wordpress.nl	Mediawijsheid.nl
Vernieuwenderwijs.nl	Basicly.co/digitale-geletterdheid
Wij-leren.nl	Digitalegeletterdheid.nl
Cps.nl	Edux.nl
Benwilbrink.nl	Slo.nl/vakportalen/vakportaal-digitale-geletterdheid/
Toetsrevolutie.nl

Reflectie: 🤔 Waarom is het belangrijk om kritisch te zijn over online bronnen, vooral in het onderwijs? Hoe kunnen verschillende criteria leiden tot verschillende interpretaties van wat "betrouwbaar" en "bruikbaar" is?

🔍 Bronnen checken op betrouwbaarheid

Hoe werkt het? Het is essentieel om de bruikbaarheid betrouwbaarheid van een bron te controleren voordat je de informatie ervan gebruikt.
Gebruik je eigen criteria of een bestaande lijst, zoals de checklist van de HUB.

Stappen:

Bekijk de auteur of organisatie achter de bron.
Controleer de publicatiedatum.
Zoek naar referenties of bronvermeldingen.
Vergelijk de informatie met andere bronnen.

Voorbeeld: Als je een artikel vindt dat beweert dat chocolade gezond is, controleer dan wie het heeft geschreven en vergelijk de informatie met andere betrouwbare bronnen. Om de bewering verder te verifiëren, raadpleeg je fact-checking websites, zoals Snopes, FactCheck.org en PolitiFact.

📊 Statistieken en data kritisch bekijken

Hoe werkt het? Cijfers en statistieken kunnen op verschillende manieren worden gepresenteerd om een bepaald verhaal te vertellen. Het is belangrijk om deze kritisch te bekijken.

Stappen:

1. Controleer de bron van de data.
2. Kijk naar de manier waarop de data wordt gepresenteerd.
3. Zoek naar mogelijke vertekeningen of manipulaties.

Voorbeeld: Een bekende techniek om statistieken te manipuleren: de y-as begint niet bij nul. Hierdoor oogt de stijging van bijvoorbeeld huurprijzen veel extremer dan deze in werkelijkheid is.